Cynk jest niezbędnym minerałem śladowym, który odgrywa rolę w ponad stu reakcjach enzymatycznych w organizmie!
Oznaki niedoboru cynku:
Objawy niskiego poziomu cynku są dość zróżnicowane i nie wszystkie objawy jednoznacznie wskazują właśnie na jego niedobór!
- Upośledzona funkcja odpornościowa.
- Wypadanie włosów.
- Problemy skórne (trądzik lub wysypka, trudności w gojeniu się ran).
- Choroby paznokci.
- Spadek apetytu.
- Zmęczenie.
- Problemy jelitowe.
- Problemy z tarczycą – cynk jest jednym z najważniejszych składników odżywczych dla jej prawidłowego funkcjonowania!
CO DOBREGO DAJE NAM CYNK?
Cynk a tarczyca
-
Cynk jest niezbędny do konwersji T4 do T3
Pierwszą i zdecydowanie najważniejszą funkcją cynku jest jego rola w konwersji T4 do T3 – o tym więcej możesz poczytać tutaj: konwersja hormonów tarczycy
A w skrócie, konwersja hormonów to proces, w którym organizm nieaktywny hormon tarczycy T4 przekształca w aktywny hormon T3.
Jeśli masz niedoczynność tarczycy i przyjmujesz hormon T4 (niezależnie od dawki), a Twój organizm nie radzi sobie z konwersją, NIE POCZUJESZ SIĘ DOBRZE. Właśnie z tego powodu tak wiele osób, które przyjmują leki na tarczycę zawierające wyłącznie T4 (Euthyrox czy Letrox), nadal odczuwa objawy niedoczynności.
-
Cynk jest niezbędny do właściwego funkcjonowania układu odpornościowego
Twój układ odpornościowy jest tym, co pomaga ci wyzdrowieć z choroby, infekcji wirusowych i infekcji bakteryjnych. Twój układ odpornościowy jest też tym, co musi działać prawidłowo, by zapobiegać chorobom, również autoimmunologicznym. Choroby autoimmunologiczne to stany chorobowe, w których organizm atakuje i niszczy narządy, i tkanki.
Co to ma wspólnego z tarczycą?
Główną przyczyną niedoczynności tarczycy jest zapalenie tarczycy typu Hashimoto, które jest właśnie chorobą autoimmunologiczną.
Cynk pomaga kontrolować stany zapalne i zapobiegać nasilonym reakcjom zapalnym, w tym uwalnianiu cytokin, a także uszkodzeniom tkanek, a podawanie suplementów cynku osobom dorosłym z objawami przeziębienia znacznie skraca czas trwania objawów.
-
Niedoczynność tarczycy powoduje niedobór cynku!
Twoja tarczyca odgrywa ważną rolę w regulacji cynku, podobnie jak cynk pomaga regulować pracę tarczycy – hormon tarczycy jest wymagany do wchłaniania cynku w jelitach – jeśli Twoje hormony są na niskim poziomie, nie będziesz wchłaniać tak dużo cynku z pożywienia lub suplementów, jak powinieneś.
-
Niedobór cynku hamuje syntezę TRH
Twoje podwzgórze wytwarza hormon TRH (tyreoliberyna), które stymuluje przysadkę mózgową do produkcji TSH, które z kolei stymuluje tarczycę do produkcji hormonów tarczycy (T3 i T4).
Jeśli nie masz wystarczającej ilości cynku, ten system rozpada się już na poziomie mózgu, ponieważ nie będziesz w stanie wyprodukować wystarczającej ilości TRH.
PONADTO:
-
Cynk działa przeciwzapalnie
Cynk jest skutecznym środkiem przeciwzapalnym i przeciwutleniającym, pomagającym zwalczać stres oksydacyjny i zmniejszać ryzyko rozwoju chorób.
-
Wspomaga równowagę hormonalną
Cynk wspiera produkcję hormonów płciowych (estrogenu, progesteronu, a także testosteronu), przez co może promować zdrowie reprodukcyjne zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Poprawia też absorpcję witaminy B6, której niedobór prowadzi do zahamowania wydzielania estrogenów przez jajniki.
-
Wspiera płodność
Cynk odgrywa ważną rolę w płodności, zwłaszcza modulując poziom testosteronu w surowicy u mężczyzn oraz poprawiając jakość i ruchliwość plemników. Może też potencjalnie poprawić niski popęd płciowy.
-
Wspomaga prawidłową glikemię
Cynk jest potrzebny do zrównoważenia większości hormonów, w tym insuliny, głównego hormonu zaangażowanego w regulację poziomu cukru we krwi. Pozytywnie wpływa na poziom cukru we krwi, ponieważ wiąże się z insuliną, dzięki czemu jest ona odpowiednio magazynowana w trzustce i uwalniana, gdy glukoza dostaje się do krwioobiegu.
-
Pomaga utrzymać zdrowie serca, wspierając naczynia krwionośne
Cynk jest potrzebny do utrzymania zdrowia komórek w układzie sercowo-naczyniowym, a także do zmniejszenia stanu zapalnego i stresu oksydacyjnego.
-
Może pomóc w zapobieganiu biegunce
Niedobór cynku jest związany z przewlekłymi problemami trawiennymi i chorobami biegunkowymi.
Suplementacja może być skuteczna zarówno w profilaktyce, jak i jako lekarstwo na ostrą biegunkę.
-
Pomaga w wchłanianiu i trawieniu składników odżywczych
Cynk wpływa na syntezę białek i jest potrzebny organizmowi do wykorzystania aminokwasów z pożywienia. Bierze również udział w rozkładaniu węglowodanów z pożywienia, które są jednym z głównych źródeł energii dla organizmu.
-
Wspiera zdrowie wątroby
Wykazano, że suplementacja cynkiem zmniejsza częstotliwość występowania infekcji i koreluje z niższym poziomem uszkodzenia wątroby (zmniejszanie stanu zapalnego w wątrobie, zmniejszanie uszkodzeń spowodowanych przez wolne rodniki, wspomaganie wchłaniania składników odżywczych i umożliwianie właściwej detoksykacji).
-
Pomaga we wzroście i naprawie mięśni
Cynk bierze udział w podziale i wzroście komórek, co oznacza, że pomaga w naprawie i wzroście mięśni, umożliwiając organizmowi samoleczenie i utrzymanie siły w układzie mięśniowym i szkieletowym.
Może też promować wzrost masy mięśniowej, ponieważ pomaga zwiększyć ilość testosteronu, który organizm jest w stanie wytworzyć po ćwiczeniach — zwłaszcza treningu siłowego i treningu interwałowego o wysokiej intensywności.
-
Wspiera wzrok i zdrowie oczu
Spożycie cynku może pomóc zmniejszyć ryzyko zaawansowanego stadium zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem i utratę wzroku.
-
Może pomóc zmniejszyć trądzik i wspomagać gojenie się ran
Cynk wspiera produkcję kolagenu, najobficiej występującego białka w ludzkim ciele, który tworzy tkankę łączną, dlatego bywa pomocny w rekonwalescencji po oparzeniach, wrzodach, przy wolno gojących się ranach i innych rodzajach uszkodzeń lub urazów skóry. Dodatkowo cynk jest używany do naturalnego zmniejszania wyprysków trądzikowych ze względu na jego właściwości przeciwzapalne.
Czy należy stosować suplement cynku?
Cynk, o ile jest stosowany odpowiednio, jest bardzo bezpieczny w użyciu i prawdopodobnie nie spowoduje żadnych długotrwałych problemów.
Tak długo, jak utrzymujesz niską dawkę cynku (w zakresie ok.10 mg dziennie), nie powinieneś odczuwać żadnych negatywnych skutków ubocznych stosowania suplementu cynku. W przypadku przyjmowania większych ilości, warto zwrócić uwagę na miedź, która może być przez cynk wypierana.
Cynk najlepiej jest przyjmować na pusty żołądek – jelita będą miały największą szansę na wchłonięcie suplementu. Jeśli odczuwasz skutki uboczne, związane z przyjmowaniem cynku (niestrawność, problemy żołądkowe, nudności), przed zażyciem dawki, wypij pełną szklankę wody – jeśli to nie zadziała, przyjmuj cynk zaraz po posiłku.
Czy warto dodawać do swojej diety produkty bogate w cynk?
Oczywiście, ZAWSZE dobrym pomysłem będzie dbanie o właściwą podaż cyku z pożywienia.
Musisz jednak mieć świadomość, że zmiana diety może nie wystarczyć, by uzupełnić powstałe niedobory i niezbędne będzie wprowadzenie suplementacji.
Po uzupełnieniu niedoborów, MUSISZ nadal spożywać pokarmy bogate w cynk, aby utrzymać jego wysoki poziom – jeśli powrócisz do starych nawyków, objawy powrócą.
ŹRÓDŁA CYNKU W DIECIE:
Tabela 1. Zawartość cynku w 100 g wybranych produktów spożywczych |
|
produkt |
cynk (mg) |
wątroba cielęca |
8,40 |
dynia, pestki |
7,50 |
kakao 16%, proszek |
6,56 |
wątroba wieprzowa |
4,51 |
ser ementaler tłusty |
4,05 |
fasola biała, nasiona suche |
3,77 |
wołowina, pieczeń |
3,76 |
kasza gryczana |
3,50 |
salami popularne |
3,22 |
migdały |
3,19 |
wieprzowina, karkówka |
3,11 |
płatki owsiane |
3,10 |
słonecznik, nasiona |
2,69 |
chleb żytni razowy |
2,54 |
orzechy laskowe |
2,44 |
czekolada gorzka |
2,43 |
sardynka w pomidorach |
2,40 |
pasztet pieczony |
2,39 |
ser brie pełnotłusty |
2,28 |
bułki grahamki |
2,00 |
Na podstawie: Kunachowicz H., Nadolna I., Przygoda B., Iwanow K.: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005. |
Czy warto wykonywać badanie krwi na poziom cynku?
Test laboratoryjny cynku jest bardzo niedokładny i NIE jest najlepszym sposobem pomiaru poziomu cynku w twoim ciele lub komórkach. Zdecydowanie lepszym pomysłem jest oznaczenie fosfatazy alkalicznej, której obniżone wartości mogą sugerować niedobór minerału.
ŹRÓDŁA:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/4078198/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK547698/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30982439/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32342851/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3746228/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30982439/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5855698/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22307488/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33096823/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK547698/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2432920/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2845862/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3724376/